Wat is lichen sclerosus?
Lichen sclerosus is een chronische huidaandoening die wordt gekenmerkt door het ontstaan van witte plekken, vaak op de anogenitale regio (de huid rond de geslachtsdelen en anus). De witte plekken kunnen soms glanzend zijn en de huid kan dun en kwetsbaar worden, wat kan leiden tot scheurtjes en littekenvorming. De medische term voor een ernstige vorm van deze aandoening is lichen sclerosus et atrophicus. Het exacte mechanisme waardoor lichen sclerosus ontstaat, is niet volledig begrepen, maar er wordt aangenomen dat het een auto-immuunziekte is, waarbij het immuunsysteem de eigen huid aanvalt.
Bij wie komt lichen sclerosus voor?
Lichen sclerosus kan iedereen treffen, maar komt het meest voor bij vrouwen na de menopauze. Ook mannen, vooral onbesneden mannen, kunnen lichen sclerosus ontwikkelen. Kinderen kunnen soms ook getroffen worden, hoewel dit minder vaak voorkomt. De aandoening is mogelijk erfelijk en kan dus vaker voorkomen binnen families. Bij kinderen verdwijnt lichen sclerosus vaak na de puberteit, terwijl het bij volwassenen vaak levenslang aanwezig blijft, zeker zonder goede behandeling.
Welke klachten ervaar je door lichen sclerosus?
Lichen sclerosus veroorzaakt diverse klachten, die variëren in ernst. De meest voorkomende symptomen zijn jeuk, pijn, verkleuring van de huid, en een strak of pijnlijk gevoel in het getroffen gebied. Naarmate de aandoening vordert, kunnen zich ernstigere problemen voordoen, zoals vergroeiing van de huid, littekenvorming en problemen met plassen of ontlasting. In sommige gevallen kan langer bestaande lichen sclerosus leiden tot blijvende beschadiging van de huid.
Witte plekken
Een van de meest kenmerkende symptomen van lichen sclerosus zijn de witte, soms glanzende plekken op de huid. Deze plekken verschijnen meestal op de geslachtsdelen, maar kunnen ook op andere delen van het lichaam voorkomen. In het beginstadium zijn de plekken klein en kunnen ze nauwelijks opvallen, maar na verloop van tijd kunnen ze groter en duidelijker worden. Deze witte plekken ontstaan door de afbraak van de huidcellen en de verzwakking van de huidstructuur, wat leidt tot het dunner worden van de huid.
Pijn/jeuk
Pijn en jeuk zijn veelvoorkomende klachten bij lichen sclerosus. De jeuk kan intens zijn en wordt vaak erger in de avond of tijdens het slapen. Krabben kan de huid verder beschadigen en kan leiden tot pijnlijke scheurtjes en wondjes. Pijn kan ook optreden tijdens het plassen of bij seksuele activiteit, vooral als de huid in het getroffen gebied is gescheurd of geïnfecteerd.
Problemen met plassen of poepen
Bij anogenitale lichen sclerosus kunnen ook problemen met plassen of ontlasting optreden. De huid rond de geslachtsdelen en anus kan strak en pijnlijk worden, wat de doorstroming van urine of ontlasting kan bemoeilijken. Dit kan leiden tot constipatie of problemen met urine-incontinentie. Bij mannen kan de voorhuid door lichen sclerosus vernauwen, wat leidt tot problemen bij het terugtrekken van de voorhuid, een aandoening die phimosis wordt genoemd.
Bloedverlies
Bloedverlies kan voorkomen wanneer de dunne huid gemakkelijk scheurt of beschadigd raakt door krabben of wrijving, bijvoorbeeld tijdens het plassen, seks of bij het dragen van strakke kleding. Dit kan pijnlijk zijn en verdere ontsteking veroorzaken, wat de genezing vertraagt. Bij vrouwen kan bloedverlies soms worden verward met menstruatieproblemen, terwijl het eigenlijk afkomstig is van kleine scheurtjes in de vulva.
Vergroeiing
In ernstige gevallen kan lichen sclerosus leiden tot vergroeiingen van de huid. Dit betekent dat de normale anatomie van de geslachtsdelen verandert door littekenvorming en huidverstrakking. Bij vrouwen kan dit leiden tot het gedeeltelijk of volledig verdwijnen van de binnenste schaamlippen (labia minora). Bij mannen kan de voorhuid zo strak worden dat deze niet meer teruggetrokken kan worden, wat chirurgische ingrepen nodig maakt.
Wat zijn de oorzaken van lichen sclerosus?
Hoewel de exacte oorzaak van lichen sclerosus onbekend is, wordt aangenomen dat de aandoening verband houdt met een auto-immuunziekte. Het immuunsysteem valt bij auto-immuunziekten ten onrechte het eigen lichaamsweefsel aan. In het geval van lichen sclerosus richt het immuunsysteem zich op de huid, wat leidt tot ontstekingen en huidbeschadiging. Erfelijke factoren, hormonale veranderingen en eerdere huidbeschadigingen kunnen ook bijdragen aan het ontstaan van de ziekte. Stress en andere externe factoren lijken de symptomen te verergeren, maar zijn waarschijnlijk niet de directe oorzaak.
Is lichen sclerosus gevaarlijk?
Lichen sclerosus is op zichzelf niet levensbedreigend, maar kan wel ernstige complicaties veroorzaken als het niet wordt behandeld. Langer bestaande lichen sclerosus kan leiden tot blijvende huidbeschadiging en vergroeiingen. Bovendien kan onbehandelde lichen sclerosus het risico op huidkanker, met name plaveiselcelcarcinoom, verhogen. Regelmatige controle en behandeling door een arts zijn daarom essentieel om complicaties te voorkomen.
Is lichen sclerosus besmettelijk?
Lichen sclerosus is niet besmettelijk. De aandoening wordt niet veroorzaakt door een virus, bacterie of schimmel en kan daarom niet worden overgedragen op anderen door direct contact, zoals huid-op-huidcontact of geslachtsgemeenschap. Dit betekent dat het veilig is om normale sociale en intieme activiteiten te hervatten zonder angst voor het besmetten van anderen.
Lichen sclerosus behandelen
Er is geen genezing voor lichen sclerosus, maar de symptomen kunnen worden beheerst met de juiste behandeling. Het doel van de behandeling is om de ontsteking onder controle te houden, de jeuk en pijn te verminderen en verdere beschadiging van de huid te voorkomen. Vroege behandeling is belangrijk om ernstige complicaties, zoals vergroeiingen of huidkanker, te voorkomen.
Hormoonzalf
De eerste behandeling voor lichen sclerosus is meestal het gebruik van hormoonzalf, meestal een sterke corticosteroïdzalf. Deze zalf helpt om de ontsteking te verminderen en de symptomen te verlichten. In de meeste gevallen wordt de zalf dagelijks aangebracht gedurende enkele weken, waarna de frequentie geleidelijk kan worden verminderd. Langdurig gebruik van de zalf onder toezicht van een arts is vaak nodig om de aandoening onder controle te houden. Hormoonzalf kan ook helpen om verdere littekenvorming te voorkomen en de huid in goede conditie te houden.
Operatie
In sommige gevallen, vooral bij mannen met ernstige phimosis of als er ernstige vergroeiingen zijn opgetreden, kan een operatie noodzakelijk zijn. Bij mannen kan een besnijdenis (verwijdering van de voorhuid) worden uitgevoerd om de symptomen te verlichten. Bij vrouwen kan een operatie nodig zijn om vergroeiingen of littekens te corrigeren, vooral als dit invloed heeft op seksuele of lichamelijke functies. Operaties worden echter meestal alleen overwogen als andere behandelingen niet effectief zijn.
Controles
Regelmatige medische controles zijn cruciaal voor mensen met lichen sclerosus. Tijdens deze controles kan je arts de voortgang van de behandeling volgen en controleren op eventuele complicaties, zoals huidkanker. Het is belangrijk om de behandeling consistent te blijven volgen, zelfs als de symptomen tijdelijk zijn verbeterd, omdat lichen sclerosus een chronische aandoening is die terug kan komen.
U-Clinic helpt bij het behandelen van lichen sclerosus
Bij U-Clinic begrijpen we hoe ingrijpend lichen sclerosus kan zijn voor je dagelijks leven. Onze gespecialiseerde artsen bieden een persoonlijke benadering bij de behandeling van lichen sclerosus, inclusief nauwkeurige diagnostiek en het opstellen van een behandelplan dat past bij jouw situatie.
Veelgestelde vragen over lichen sclerosus
Wat zijn de symptomen van lichen sclerosus?
De symptomen van lichen sclerosus zijn onder andere witte, soms glanzende plekken op de huid, jeuk, pijn, scheurtjes in de huid, en vergroeiingen. Bij anogenitale lichen sclerosus kunnen er ook problemen zijn met plassen of ontlasting, evenals bloedverlies bij huidbeschadigingen.
Wat mag je niet eten bij lichen sclerosus?
Er is geen specifiek dieet voor lichen sclerosus, maar sommige mensen melden dat bepaalde voedingsmiddelen, zoals suiker en gluten, hun symptomen verergeren. Het kan helpen om een gezond, uitgebalanceerd dieet te volgen en voedingsmiddelen die ontstekingen bevorderen te vermijden.
Kan lichen sclerosus kanker veroorzaken?
In zeldzame gevallen kan langer bestaande lichen sclerosus leiden tot huidkanker, met name plaveiselcelcarcinoom. Regelmatige medische controles zijn belangrijk om vroegtijdige tekenen van kanker op te sporen.
Is lichen sclerosus een schimmelinfectie?
Nee, lichen sclerosus is geen schimmelinfectie. Het is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de huid aanvalt. Omdat het niet besmettelijk is, kan het ook niet worden overgedragen zoals een schimmelinfectie.
